Loading...
isx.mamQrejg wNsudkh tlal< ,S lajdka hQ
wdishdkq foaYmd,k NQñldfõ m%n, pß;hla f,i ,S lajdka hQ ye¢kaúh yelsh' ,S lajdka hQ isx.mamQrefõ rdcH kdhlhd jQfha 1959 j¾Ifhah'hï rgl jdih lrk ck;dj YqNjd§ Ñka;khlska hq;=j iudc wd¾:sl fukau foaYmd,k hdka;%K u.ska by< ;,hlg f.kshd hq;=hs'
Wla; m%ldYh lrk ,oafoa wdishdfõ kula .;a foaYhlajQ isx.mamQrefõ rdcH kdhlhdh' Tyq ,S lajdka hQh'
yeu rglau yeu w;skau mQ¾Kj by<g kxjd,Sfï§ foaYmd,k{hka fiau úfYaIfhka md,l fldgia foaYfha bÈßh .ek is;d wjxlju fiajfha fhÈh hq;af;ah' tjka foaYudulhka oeka úr,h'
isx.mamQrefõ w;S;h .ek msßlaik úg fuu rg fidhd f.k we;af;a l%s' j' 1819 § h' rg fidhd .;a mqoa.,hd jkafka i¾ f;dauia tia' /m,ia kue;a;dh' 1819 isg 1959 olajd jir 140 la muK fï l=vd rg uyd n%s;dkHfha hg;a úð; foaYhls' w.aksÈ. wdishdfõ u,hdishdkq w¾Ooaùmfha ol=Kq fmfofia fuu rg msysgd we;' fuys j¾. ie;mqï m%udKh 226 ls' È.u .x.dj ie;mqï 09 la muK fjhs' uqyqÿ uÜgñka wä 581 la Wiska Wiu lkao msysgd ;sfí'
isx.mamQrej uq,ska uef,aishdfjka fjkaù yqol,d jQ úg trg wd¾:sl yd iudcuh wxYfhka m%n, wNsfhda. /ilg uqyqK§ug isÿ úh' tu wNsfhda.j,g tä;rj uqyqKfoñka 1959 § md,khg m;ajQ ,S lajdka hq tod lSfõ Y%S ,xldj fuka ÈhqKq lrk j.ls' tajk úg wm rg iEfyk ÈhqKq uÜgul mej;sfhah' ,S lajdka hQ f.a jir 30 l md,kfhka miq isx.mamQrefõ ;;a;ajh;a ,xldfõ ;;a;ajhka uek .; yelsh'
l%s' j' 1923 iema;eïn¾ ui 16 od Wmka ,S <orejd <ud úfha§ ;u m%d:ñl wOHdmkh bx.%Sis mdi,lska werUqfõh' miqj Wiia wOHdmkh i|yd n%s;dkHfha fla%ïn%sþ iriúhg we;=¿ úh' jir 04 la tkï 1946 isg 1950 olajd ld,fha iriú wOHdmkh ,eîh' fï ld,fha fojk f,dal uyd hqoaOfha§ n%s;dkHhg fndaïn jeà úkdYldÍ ;;a;ajhlg m;aj ;sìKs' n%s;dkHfha wOHdmkh ,enQ ld,fha Tyq kS;s{fhl=fiau WmdêOdßhl=o jQ w;r" mßK; foaYmd,k{hl=o úh' <ud úfha isgu iudc fiajd foaYmd,k lghq;=j,g leue;a;la oelajQ fudyq ;u rg hg;a úð;jd§ .%yKfhka uqod .ekSug wÈgka lr .;af;ah' fuu is;=ú,s uqÿka muqKqjd .ekSu i|yd fldñhqksiaÜ foaYmd,k mlaIhla jk iudcjd§ uyck úuqla;s mlaIh kñka mlaIhla 1954 § msysgqjd tys f,alï moúh oeÍh' wk;=rej 1955 § isx.mamQrefõ jHjia:dohl iNdfõ ksfhdað;fhl= f,io m;aúh'
,S lajdka hQg isx.mamQrej ixj¾Okfha yd iyÔjkfha Wiia rgla f,i ÈhqKq ;;a;ajhg muqKqjd ,Sug taldêmd,k úêo wkq.ukh lsÍug isÿúh' we;eï wjia:dj,§ isx.mamQrefõ udOH ksoyigo Tyq ;¾ck .¾ck ndOd we;s l< w;r fï .ek iuyrla foaYmd,k úpdrlhka lshd isáfha isx.mamQrefõ m%cd;ka;%jdohg ydksodhl whqßka ,S lajdkahQ lghq;= lrk fihls' kuq;a ta lsisÿ u;hla ie,ls,a,g fkdf.k Tyq .sh .uk È.gu .sfhah' Tyqg wjYH jfha wNsfhda. chf.k" rfÜ f.!rjh" wNsudkh" ixj¾Okh" iy iyÔjkh mq¿,a lr rg iqrmqrhla lsßuh'
udOHfõÈhl= yd meje;s idlÉPdjl§ ,S lajdka hQ ;u rfÜ ÈhqKqj Wod lsÍug l< lem lsÍï fufia lshd ;sìKs'
uf.a ðú;h h:d mßÈ ilia lf<a uf.a uEKshkah' uf.a mjqf,a ifydaor ifydaoßhkaf.a Ôú; ksje/È ud¾.fha fhduq lrùug weh fkdfhl=;a lem lsÍï l<d' b;d wudkqIsl wldreKsl kmqre isÿùï /ilg ux fojk f,dal hqoaOfha§ w;a oelSï ,enqjd' tys§ ud f;areï .;af;a yuqodjlg rgla w,a,d .ekSu fld;rï kï f,aiso hkakhs' ´kEu rglg iajhx wNsudkhla ;sìh hq;=hs hk yeÛSu ud ;=< frdamKh ù j¾Okh jQjd' cmdk wdl%uKh ksid ;ukaf.a rg fjkqfjka ug l< yels Wmßuh l<hq;= njg ud wÈgka lr .;a;d' isx.mamQrej Wiia ;;a;ajhlg m;a lsÍug ud uq,ska Okj;=ka f.ka úYd, f,i nÿ whlr .ekSug lghql= l<d' tajd ÿ.S ÿmam;=kag fn§ hk mßÈ jevms<sfj<la we;s l<d' fuhska ud iEySulg m;afkdù rg ;=< Okh we;s lsÍug wjYH lghq;= ixúOdkh l<d' ke;s neß yeu whl=gu we;s yels Okj;=ka njg mßj¾;kh lsÍu uf.a mru wNs,dIh jQjd' l=,S ksfjiaj, Ôj;ajk l=,S ksjeishkag ysñj ;snQ my< .re;ajh ke;slr oeïud' th lf<a Tjqkag iykodhs f.ùï l%uhla hgf;a ksjilg ysñlï lSfï whs;sh ;yjqre lr§fuka' bkamiq Tjqka ^l=,S ksjeishka& ;ukag f.hla fodrla ysñ wh f,i ys;kak mgka .;a;d' Tjqka Pkaoh ÿkafka wfmalaIlhkaghs' Tjqka wfma úYajdih Èkd.;a ksid tlS úYajdih È.gu ;yjqre l< hq;=hs' udOHfõÈhd ke.+ ;j;a m%Yakj,g ms<s;=re foñka jerÈ ;SrK yd jerÈ m%;sm;a;s wkq.ukh lrk rchla Tjqka wfmalaId fkdl< ksihs Tjqka wmg rdcH md,kh ndr ÿkafka' yeu rglu mdfya ms<s.; yels m%udKhl wd¾:sl ixj¾Okhla mej;sh hq;= w;r ixj¾Okhla fkdue;s rgl iq¿Êcd;Ska ks;ru is;kafka ;ukag ,efnk fldgia idOdrK ke;s njgh' ksYaÑ; wd¾:sl ixj¾Okhla isÿ fkdjk rgl iq¿Êcd;Ska ks;ru is;kafka ;ukag ,efnk mx.=j idOdrK ke;s yeáhghs' úêu;a wd¾:sl ixj¾Okhla isÿ fkdjk rgl yeu úgu úfYaIfhka iq¿cd;Ska yd ÿmam;=ka mSvkhg m;afjkjd' fï ;;a;ajh u; ;ukaf.a cd;sh fjkqfjka fjku rdcHhla ;sìh hq;= hEhs Tjqka is;kjd' tfiau yeu cd;shlgu" ck fldgilgu fi!LH" wOHdmkh" /lshd wjia:d jeks myiqlï iudkju i,iajd Èh hq;=hs' wfma rfÜ bia,dï wd.u m%Odk wd.u jqj;a th wka;jd§ fkdúh hq;=hs' YsIag iodpdrd;aul iudchla ;=< m%cd;ka;%jdohg jvd ck;djf.a udkj whs;sjdislï jvd;a jeo.;a' bia,dï wd.u .ek ,S lajdkahq l:d lrñka" wd.u fjkqfjka muKg jvd lemùu fjkqjg oelsh hq;af;a f,dfjys kj m%jK;djla' isx.mamqrej ÈhqKq ;;a;ajhg m;aj we;;a <uqkaf.ka 10] la muK hjkq ,nkafka wd.ñl úoHd,j,ghs' tajfha .Ks;h" úoHdj yd bx.S%is j,g uq,a;ek fkd§ jeämqru wjOdkh fhduq lrjkafka wrdì NdIdj" l=rdKh yd uef,a NdIdj bf.kSughs' kuq;a fõ.fhka ÈhqKqj lrd hk isx.mamQrejg f;dr;=re yd ;dlaIKh bf.k fkdf.k neye' udOHfõÈhdf.a ;j;a m%Yakhlg ms<s;=re foñka udOHhka ieuúgu ud fjkqfjka lghq;= lf<a b;d oeäjhs' ´kEu rgla f.dvkexùfï§ trg md,lhdf.a udkisl;ajh ÿ¾j, lsÍug udOHhka lghq;= lrkjd' m%cd;ka;%jdohg jvd ck;djf.a udkj whs;sjdislï /l§u jvd;a jeo.;a nj Tyqf.a woyi úh'
isx.mamQrej m%Odk jYfhka fmd,a" rn¾" t<j¿" m,;=re iy l=¿nvq j¾.o" ÿïfld<j,go m%isoaOh' tfiau lDIsl¾u lghq;= ñY% j.djka f,i flfrhs' l¾udka; jYfhka rn¾ im;a;= úh,s negß inka yd ;j;a úúO l¾udka; fndfyduhla we;slr msgrgo mgjhs' keõ l¾udka;fhkao isx.mamQrej fmdfydi;ah' isx.mamQrej jrdh w.aksÈ. wdishdfõ m%n, ;ekla .kS' rfÜ cd;sl wdodhñka 65] la muK Wmhd.kafka jdksc yd uQ,Huh .kqfokq u.sks' ixpdrl jHdmdrho b;d i;=gqodhlhs' ixpdrl is;a Èkd.ekSug wjYH myiqlï i,id ;sfí'
fuu md,ljrhd w.ue;s ;k;=ßka iuq.kakd úg jhi wjqreÿ 64 ls' Tyq w.ue;s ;k;=ßka bj;ajqfKa 1990 §h' ;k;=ßka bj;a jQjka rfÜ m%Odk wud;Hjrhd f,io lghq;= lf<ah' Tyq n,mEïj,g hg;a jQfha ke;' m%;sm;a;s .relj lghq;= lf<ah'
uq,ska ,xldj wdo¾Yhg f.k isx.mamQrej by< ;eklg wdj;a wfma rg ;ju;a ysá ;ekg;a wka;h'
wd¾' weï' à' î' r;akdhl Èjhsk weiqßks
l%s' j' 1923 iema;eïn¾ ui 16 od Wmka ,S <orejd <ud úfha§ ;u m%d:ñl wOHdmkh bx.%Sis mdi,lska werUqfõh' miqj Wiia wOHdmkh i|yd n%s;dkHfha fla%ïn%sþ iriúhg we;=¿ úh' jir 04 la tkï 1946 isg 1950 olajd ld,fha iriú wOHdmkh ,eîh' fï ld,fha fojk f,dal uyd hqoaOfha§ n%s;dkHhg fndaïn jeà úkdYldÍ ;;a;ajhlg m;aj ;sìKs' n%s;dkHfha wOHdmkh ,enQ ld,fha Tyq kS;s{fhl=fiau WmdêOdßhl=o jQ w;r" mßK; foaYmd,k{hl=o úh' <ud úfha isgu iudc fiajd foaYmd,k lghq;=j,g leue;a;la oelajQ fudyq ;u rg hg;a úð;jd§ .%yKfhka uqod .ekSug wÈgka lr .;af;ah' fuu is;=ú,s uqÿka muqKqjd .ekSu i|yd fldñhqksiaÜ foaYmd,k mlaIhla jk iudcjd§ uyck úuqla;s mlaIh kñka mlaIhla 1954 § msysgqjd tys f,alï moúh oeÍh' wk;=rej 1955 § isx.mamQrefõ jHjia:dohl iNdfõ ksfhdað;fhl= f,io m;aúh'
,S lajdka hQg isx.mamQrej ixj¾Okfha yd iyÔjkfha Wiia rgla f,i ÈhqKq ;;a;ajhg muqKqjd ,Sug taldêmd,k úêo wkq.ukh lsÍug isÿúh' we;eï wjia:dj,§ isx.mamQrefõ udOH ksoyigo Tyq ;¾ck .¾ck ndOd we;s l< w;r fï .ek iuyrla foaYmd,k úpdrlhka lshd isáfha isx.mamQrefõ m%cd;ka;%jdohg ydksodhl whqßka ,S lajdkahQ lghq;= lrk fihls' kuq;a ta lsisÿ u;hla ie,ls,a,g fkdf.k Tyq .sh .uk È.gu .sfhah' Tyqg wjYH jfha wNsfhda. chf.k" rfÜ f.!rjh" wNsudkh" ixj¾Okh" iy iyÔjkh mq¿,a lr rg iqrmqrhla lsßuh'
udOHfõÈhl= yd meje;s idlÉPdjl§ ,S lajdka hQ ;u rfÜ ÈhqKqj Wod lsÍug l< lem lsÍï fufia lshd ;sìKs'
uf.a ðú;h h:d mßÈ ilia lf<a uf.a uEKshkah' uf.a mjqf,a ifydaor ifydaoßhkaf.a Ôú; ksje/È ud¾.fha fhduq lrùug weh fkdfhl=;a lem lsÍï l<d' b;d wudkqIsl wldreKsl kmqre isÿùï /ilg ux fojk f,dal hqoaOfha§ w;a oelSï ,enqjd' tys§ ud f;areï .;af;a yuqodjlg rgla w,a,d .ekSu fld;rï kï f,aiso hkakhs' ´kEu rglg iajhx wNsudkhla ;sìh hq;=hs hk yeÛSu ud ;=< frdamKh ù j¾Okh jQjd' cmdk wdl%uKh ksid ;ukaf.a rg fjkqfjka ug l< yels Wmßuh l<hq;= njg ud wÈgka lr .;a;d' isx.mamQrej Wiia ;;a;ajhlg m;a lsÍug ud uq,ska Okj;=ka f.ka úYd, f,i nÿ whlr .ekSug lghql= l<d' tajd ÿ.S ÿmam;=kag fn§ hk mßÈ jevms<sfj<la we;s l<d' fuhska ud iEySulg m;afkdù rg ;=< Okh we;s lsÍug wjYH lghq;= ixúOdkh l<d' ke;s neß yeu whl=gu we;s yels Okj;=ka njg mßj¾;kh lsÍu uf.a mru wNs,dIh jQjd' l=,S ksfjiaj, Ôj;ajk l=,S ksjeishkag ysñj ;snQ my< .re;ajh ke;slr oeïud' th lf<a Tjqkag iykodhs f.ùï l%uhla hgf;a ksjilg ysñlï lSfï whs;sh ;yjqre lr§fuka' bkamiq Tjqka ^l=,S ksjeishka& ;ukag f.hla fodrla ysñ wh f,i ys;kak mgka .;a;d' Tjqka Pkaoh ÿkafka wfmalaIlhkaghs' Tjqka wfma úYajdih Èkd.;a ksid tlS úYajdih È.gu ;yjqre l< hq;=hs' udOHfõÈhd ke.+ ;j;a m%Yakj,g ms<s;=re foñka jerÈ ;SrK yd jerÈ m%;sm;a;s wkq.ukh lrk rchla Tjqka wfmalaId fkdl< ksihs Tjqka wmg rdcH md,kh ndr ÿkafka' yeu rglu mdfya ms<s.; yels m%udKhl wd¾:sl ixj¾Okhla mej;sh hq;= w;r ixj¾Okhla fkdue;s rgl iq¿Êcd;Ska ks;ru is;kafka ;ukag ,efnk fldgia idOdrK ke;s njgh' ksYaÑ; wd¾:sl ixj¾Okhla isÿ fkdjk rgl iq¿Êcd;Ska ks;ru is;kafka ;ukag ,efnk mx.=j idOdrK ke;s yeáhghs' úêu;a wd¾:sl ixj¾Okhla isÿ fkdjk rgl yeu úgu úfYaIfhka iq¿cd;Ska yd ÿmam;=ka mSvkhg m;afjkjd' fï ;;a;ajh u; ;ukaf.a cd;sh fjkqfjka fjku rdcHhla ;sìh hq;= hEhs Tjqka is;kjd' tfiau yeu cd;shlgu" ck fldgilgu fi!LH" wOHdmkh" /lshd wjia:d jeks myiqlï iudkju i,iajd Èh hq;=hs' wfma rfÜ bia,dï wd.u m%Odk wd.u jqj;a th wka;jd§ fkdúh hq;=hs' YsIag iodpdrd;aul iudchla ;=< m%cd;ka;%jdohg jvd ck;djf.a udkj whs;sjdislï jvd;a jeo.;a' bia,dï wd.u .ek ,S lajdkahq l:d lrñka" wd.u fjkqfjka muKg jvd lemùu fjkqjg oelsh hq;af;a f,dfjys kj m%jK;djla' isx.mamqrej ÈhqKq ;;a;ajhg m;aj we;;a <uqkaf.ka 10] la muK hjkq ,nkafka wd.ñl úoHd,j,ghs' tajfha .Ks;h" úoHdj yd bx.S%is j,g uq,a;ek fkd§ jeämqru wjOdkh fhduq lrjkafka wrdì NdIdj" l=rdKh yd uef,a NdIdj bf.kSughs' kuq;a fõ.fhka ÈhqKqj lrd hk isx.mamQrejg f;dr;=re yd ;dlaIKh bf.k fkdf.k neye' udOHfõÈhdf.a ;j;a m%Yakhlg ms<s;=re foñka udOHhka ieuúgu ud fjkqfjka lghq;= lf<a b;d oeäjhs' ´kEu rgla f.dvkexùfï§ trg md,lhdf.a udkisl;ajh ÿ¾j, lsÍug udOHhka lghq;= lrkjd' m%cd;ka;%jdohg jvd ck;djf.a udkj whs;sjdislï /l§u jvd;a jeo.;a nj Tyqf.a woyi úh'
isx.mamQrej m%Odk jYfhka fmd,a" rn¾" t<j¿" m,;=re iy l=¿nvq j¾.o" ÿïfld<j,go m%isoaOh' tfiau lDIsl¾u lghq;= ñY% j.djka f,i flfrhs' l¾udka; jYfhka rn¾ im;a;= úh,s negß inka yd ;j;a úúO l¾udka; fndfyduhla we;slr msgrgo mgjhs' keõ l¾udka;fhkao isx.mamQrej fmdfydi;ah' isx.mamQrej jrdh w.aksÈ. wdishdfõ m%n, ;ekla .kS' rfÜ cd;sl wdodhñka 65] la muK Wmhd.kafka jdksc yd uQ,Huh .kqfokq u.sks' ixpdrl jHdmdrho b;d i;=gqodhlhs' ixpdrl is;a Èkd.ekSug wjYH myiqlï i,id ;sfí'
fuu md,ljrhd w.ue;s ;k;=ßka iuq.kakd úg jhi wjqreÿ 64 ls' Tyq w.ue;s ;k;=ßka bj;ajqfKa 1990 §h' ;k;=ßka bj;a jQjka rfÜ m%Odk wud;Hjrhd f,io lghq;= lf<ah' Tyq n,mEïj,g hg;a jQfha ke;' m%;sm;a;s .relj lghq;= lf<ah'
uq,ska ,xldj wdo¾Yhg f.k isx.mamQrej by< ;eklg wdj;a wfma rg ;ju;a ysá ;ekg;a wka;h'
wd¾' weï' à' î' r;akdhl Èjhsk weiqßks
Loading...
Post a Comment